Английская Википедия:Hindi pronouns

Материал из Онлайн справочника
Перейти к навигацииПерейти к поиску

Шаблон:Cleanup The personal pronouns and possessives in Modern Standard Hindi of the Hindustani language display a higher degree of inflection than other parts of speech. Personal pronouns have distinct forms according to whether they stand for a subject (nominative), a direct object (accusative), an indirect object (dative), or a reflexive object. Pronouns further have special forms used with postpositions.

The possessive pronouns are the same as the possessive adjectives, but each is inflected to express the grammatical person of the possessor and the grammatical gender of the possessed.

Pronoun use displays considerable variation with register and dialect, with particularly pronoun preference differences between the most colloquial varieties of Hindi.

Postpositions

The function of case marking in Hindi is done exclusively by postpositions. The pronouns of Hindi can be declined into three cases, nominative, oblique (and ergative), and dative/accusative. The oblique and ergative case is used with the case marking postpositions to form the ergative, accusative/dative, instrumental/ablative, genitive, inessive, adessive, terminative, and semblative cases. The postpositions are considered to be bound morphemes to the pronouns.[1] The eight primary postpositions of Hindi are mention in the table below:

Case Marker Postposition Explanation Example English
Ergative ने (ne) marks the subject of the sentence इसने (isne) he/she
Accusative को (ko) marks the receiver of an action इसको (isko) him/her
Dative marks the indirect object; can also mark the subject (quirky subject) to him/her
Instrumental से (se) marks the object with/using which the action was done इससे (isse) with him/her
Ablative shows movement away from the object from him/her
Genitive का (kā) shows possession इसका (iskā) his/her(s)
Inessive में (mẽ) shows something is in/inside something इसमें (ismẽ) in him/her
Adessive पे / पर (pe / par) shows something is on/at something इसपे (ispe) on him/her
Terminative तक (tak) shows something is goes up to the object इसतक (istak) till him/her
Semblative सा (sā) shows resemblance इससा (issā) like him/her

Note:

  • The pronoun इस (is) which is the oblique case of the nominative demonstrative pronoun यह (yah) can be translated as he, she, it, and this.
  • The postpositions which end in the vowel (-ā) (which are the genitive and semblative postpositions) can further decline according to gender, number, and grammatical case of the noun it describes. The declension of postpositions follow the following declension by changing their end vowels:
Declension Pattern
Case Masculine Feminine
Singular Plural Singular Plural
Nominative

-e

Oblique

-e

Genitive Marker
Case Masculine Feminine
Singular Plural Singular Plural
Nominative का

के

ke

की

Oblique के

ke

Semblative Marker
Case Masculine Feminine
Singular Plural Singular Plural
Nominative सा

से

se

सी

Oblique से

se

Personal pronouns

Hindi has personal pronouns in the first and second person, but not the third person, where demonstratives are used instead. They are inflected for case and number (singular, and plural), but not for gender. Pronouns decline for four grammatical cases in Hindi: The nominative case, the accusative/dative case and two postpositional cases, the oblique and ergative cases. The second person pronouns have three levels of formality: intimate, familiar, and formal. As also done in many other Indo-European languages, the plural pronouns are used as singular polite or formal pronouns.[2][3]

Case 1st Person 2nd Person
Singular Plural Intimate Familiar Formal
Singular Plural
Nominative मैं

Шаблон:Tooltip

हम

Шаблон:Tooltip

तू

Шаблон:Tooltip

तुम

Шаблон:Tooltip

आप

Шаблон:Tooltip

Oblique Ergative
Regular मुझ

Шаблон:Tooltip

तुझ

Шаблон:Tooltip

Regular

(Emphatic)

मुझी

Шаблон:Tooltip

हमीं

Шаблон:Tooltip

तुझी

Шаблон:Tooltip

तुम्हीं

Шаблон:Tooltip

Ergative

(Emphatic)

Accusative मुझे

Шаблон:Tooltip

हमें

Шаблон:Tooltip

तुझे

Шаблон:Tooltip

तुम्हें

Шаблон:Tooltip

Dative
Postpositional Pronouns using the Oblique/Ergative Cases
Case 1st Person 2nd Person
Singular Plural Intimate Familiar Formal
Singular Plural
Ergative मैंने

Шаблон:Tooltip

हमने

Шаблон:Tooltip

तूने

Шаблон:Tooltip

तुमने

Шаблон:Tooltip

आपने

Шаблон:Tooltip

Accusative मुझको

Шаблон:Tooltip

हमको

Шаблон:Tooltip

तुझको

Шаблон:Tooltip

तुमको

Шаблон:Tooltip

आपको

Шаблон:Tooltip

Dative
Instrumental मुझसे

Шаблон:Tooltip

हमसे

Шаблон:Tooltip

तुझसे

Шаблон:Tooltip

तुमसे

Шаблон:Tooltip

आपसे

Шаблон:Tooltip

Ablative
Genitive आपका

Шаблон:Tooltip

Inessive मुझमें

Шаблон:Tooltip

हममें

Шаблон:Tooltip

तुझमें

Шаблон:Tooltip

तुममें

Шаблон:Tooltip

आपमें

Шаблон:Tooltip

Adessive मुझपे

Шаблон:Tooltip

हमपे

Шаблон:Tooltip

तुझपे

Шаблон:Tooltip

तुमपे

Шаблон:Tooltip

आपपे

Шаблон:Tooltip

Terminative मुझतक

Шаблон:Tooltip

हमतक

Шаблон:Tooltip

तुझतक

Шаблон:Tooltip

तुमतक

Шаблон:Tooltip

आपतक

Шаблон:Tooltip

Semblative मुझसा

Шаблон:Tooltip

हमसा

Шаблон:Tooltip

तुझसा

Шаблон:Tooltip

तुमसा

Шаблон:Tooltip

आपसा

Шаблон:Tooltip

Note:

  • In the eastern dialects of Hindi, the pronoun हम Шаблон:Tooltip is used as both the first person singular and plural pronoun.[4] When plurality is to be implied then words such as लोग Шаблон:Tooltip (people), सब Шаблон:Tooltip (all) are added after the pronoun.
  • True genitive pronouns exist for the personal pronouns (except आप Шаблон:Tooltip) and they cannot be constructed from the oblique cases, they are discussed in the 'Possessive Pronouns' section below.
  • The emphasised oblique case for the pronoun आप (āp) is constructed periphrastically using the exclusive emphatic particle ही (hī) which is आप ही (āp hī). Although pronounced the same as आफी (āphī), it is never written like that.

Demonstrative, interrogative, and relative pronouns

Just like Sanskrit, Hindi does not have true third person pronouns, but its demonstratives play their role when they stand independently of a substantive.[5] The demonstrative pronouns just like the personal pronouns can be declined into the nominative, ergative, accusative/dative and the oblique case.[3]

The relative and the interrogative pronouns can be constructed for the non-nominative cases by just changing the first consonant of the demonstrative pronouns to ज (j) and क (k) respectively.

Case Demonstrative Interrogative Relative
Proximal Non-proximal Singular Plural Singular Plural
Singular Plural Singular Plural
Nominative Literary यह

Шаблон:Tooltip

ये

Шаблон:Tooltip

वह

Шаблон:Tooltip

वे

Шаблон:Tooltip

क्या,कौन

Шаблон:Tooltip, Шаблон:Tooltip

जो

Шаблон:Tooltip

Colloquial ये

Шаблон:Tooltip

वो

Шаблон:Tooltip

Emphatic यही

Шаблон:Tooltip

वही

Шаблон:Tooltip

(जो भी)

(Шаблон:Tooltip)

Accusative इसे

Шаблон:Tooltip

इन्हें

Шаблон:Tooltip

उसे

Шаблон:Tooltip

उन्हें

Шаблон:Tooltip

किसे

Шаблон:Tooltip

किन्हें

Шаблон:Tooltip

जिसे

Шаблон:Tooltip

जिन्हें

Шаблон:Tooltip

Dative
Oblique Regular इस

Шаблон:Tooltip

इन

Шаблон:Tooltip

उस

Шаблон:Tooltip

उन

Шаблон:Tooltip

किस

Шаблон:Tooltip

किन

Шаблон:Tooltip

जिस

Шаблон:Tooltip

जिन

Шаблон:Tooltip

Ergative इन्हों

Шаблон:Tooltip

उन्हों

Шаблон:Tooltip

किन्हों

Шаблон:Tooltip

जिन्हों

Шаблон:Tooltip

Emphatic इसी

Шаблон:Tooltip

इन्हीं

Шаблон:Tooltip

उसी

Шаблон:Tooltip

उन्हीं

Шаблон:Tooltip

किसी

Шаблон:Tooltip

किन्हीं

Шаблон:Tooltip

Postpositional Pronouns using the Oblique & Ergative Cases
Case Demonstrative Interrogative Relative
Proximal Non-proximal Singular Plural Singular Plural
Singular Plural Singular Plural
Ergative इसने

Шаблон:Tooltip

इन्होंने

Шаблон:Tooltip

उसने

Шаблон:Tooltip

उन्होंने

Шаблон:Tooltip

किसने

Шаблон:Tooltip

किन्होंने

Шаблон:Tooltip

जिसने

Шаблон:Tooltip

जिन्होंने

Шаблон:Tooltip

Accusative इसको

Шаблон:Tooltip

इनको

Шаблон:Tooltip

उसको

Шаблон:Tooltip

उनको

Шаблон:Tooltip

किसको

Шаблон:Tooltip

किनको

Шаблон:Tooltip

जिसको

Шаблон:Tooltip

जिनको

Шаблон:Tooltip

Dative
Instrumental इससे

Шаблон:Tooltip

इनसे

Шаблон:Tooltip

उससे

Шаблон:Tooltip

उनसे

Шаблон:Tooltip

किससे

Шаблон:Tooltip

किनसे

Шаблон:Tooltip

जिससे

Шаблон:Tooltip

जिनसे

Шаблон:Tooltip

Ablative
Genitive इसका

Шаблон:Tooltip

इनका

Шаблон:Tooltip

उसका

Шаблон:Tooltip

उनका

Шаблон:Tooltip

किसका

Шаблон:Tooltip

किनका

Шаблон:Tooltip

जिसका

Шаблон:Tooltip

जिनका

Шаблон:Tooltip

Inessive इसमें

Шаблон:Tooltip

इनमें

Шаблон:Tooltip

उसमें

Шаблон:Tooltip

उनमें

Шаблон:Tooltip

किसमें

Шаблон:Tooltip

किनमें

Шаблон:Tooltip

जिसमें

Шаблон:Tooltip

जिनमें

Шаблон:Tooltip

Adessive इसपे

Шаблон:Tooltip

इनपे

Шаблон:Tooltip

उसपे

Шаблон:Tooltip

उनपे

Шаблон:Tooltip

किसपे

Шаблон:Tooltip

किनपे

Шаблон:Tooltip

जिसपे

Шаблон:Tooltip

जिनपे

Шаблон:Tooltip

Terminative इसतक

Шаблон:Tooltip

इनतक

Шаблон:Tooltip

उसतक

Шаблон:Tooltip

उनतक

Шаблон:Tooltip

किसतक

Шаблон:Tooltip

किनतक

Шаблон:Tooltip

जिसतक

Шаблон:Tooltip

जिनतक

Шаблон:Tooltip

Semblative इससा

Шаблон:Tooltip

इनसा

Шаблон:Tooltip

उससा

Шаблон:Tooltip

उनसा

Шаблон:Tooltip

किससा

Шаблон:Tooltip

किनसा

Шаблон:Tooltip

जिससा

Шаблон:Tooltip

जिनसा

Шаблон:Tooltip

Notes:

  • The ergative case is predominantly used with animate nouns.[6]
  • कौन Шаблон:Tooltip is the animate interrogative and क्या Шаблон:Tooltip is the inanimate interrogative.
  • जो is used as both the animate and inanimate relative pronoun.
  • The genitive and semblative postpositions decline to agree with the number, gender, and case of the object it possesses or describes respectively.

Possessive pronouns

The possessive pronouns are the same as the possessive adjectives, but each is inflected to express the grammatical person of the possessor and the grammatical gender of the possessed. Unlike the personal pronouns (except for आप), there are no true possessive pronoun forms for the demonstrative pronouns. So, the demonstrative, interrogative, and relative possessive pronouns are formed using oblique case with the postposition का (kā).[2][7]

Person Nominative Genitive
Masculine Feminine
Singular Plural Oblique Singular Plural Oblique
1st Person मैं

Шаблон:Tooltip

मेरा

Шаблон:Tooltip

मेरे

Шаблон:Tooltip

मेरी

Шаблон:Tooltip

हम

Шаблон:Tooltip

हमारा

Шаблон:Tooltip

हमारे

Шаблон:Tooltip

हमारी

Шаблон:Tooltip

2nd Person Intimate तू

Шаблон:Tooltip

तेरा

Шаблон:Tooltip

तेरे

Шаблон:Tooltip

तेरी

Шаблон:Tooltip

Familiar तुम

Шаблон:Tooltip

तुम्हारा

Шаблон:Tooltip

तुम्हारे

Шаблон:Tooltip

तुम्हारी

Шаблон:Tooltip

Formal आप

Шаблон:Tooltip

आपका

Шаблон:Tooltip

आपके

Шаблон:Tooltip

आपकी

Шаблон:Tooltip

Person Nominative Genitive
Masculine Feminine
Singular Plural Oblique Singular Plural Oblique
Demonstrative Proximal Singular यह

Шаблон:Tooltip

ये

Шаблон:Tooltip

इसका

Шаблон:Tooltip

इसके

Шаблон:Tooltip

इसकी

Шаблон:Tooltip

Plural ये

Шаблон:Tooltip

इनका

Шаблон:Tooltip

इनके

Шаблон:Tooltip

इनकी

Шаблон:Tooltip

Distal Singular वह

Шаблон:Tooltip

वो

Шаблон:Tooltip

उसका

Шаблон:Tooltip

उसके

Шаблон:Tooltip

उसकी

Шаблон:Tooltip

Plural वे

Шаблон:Tooltip

उनका

Шаблон:Tooltip

उनके

Шаблон:Tooltip

उनकी

Шаблон:Tooltip

Interrogative Singular कौन, क्या

Шаблон:Tooltip, Шаблон:Tooltip

किसका

Шаблон:Tooltip

किसके

Шаблон:Tooltip

किसकी

Шаблон:Tooltip

Plural किनका

Шаблон:Tooltip

किनके

Шаблон:Tooltip

किनकी

Шаблон:Tooltip

Relative Singular जो, सो

Шаблон:Tooltip, Шаблон:Tooltip

जिसका

Шаблон:Tooltip

जिसके

Шаблон:Tooltip

जिसकी

Шаблон:Tooltip

Plural जिनका

Шаблон:Tooltip

जिनके

Шаблон:Tooltip

जिनकी

Шаблон:Tooltip

  • The possessive pronouns and the genitive postposition का (kā) decline to agree with the number, gender, and case of the possessed object.
  • In colloquial usage जो (jo) functions as both animate and inanimate relative pronoun. सो (so) (inanimate relative pronoun) also sometimes used but in a limited manner.

Reflexive pronouns

There are a number of words in Hindi that function as reflexive pronouns.[8][7] The indeclinable स्वयं (svayam) can indicate reflexivity pertaining to subjects of any person or number, and—since subjects in Hindi can appear in the nominative, or dative cases[9]—it can have the sense of any of these two cases.

  • ख़ुद (khud) and स्वयं (svayam) are indeclinable reflexive pronouns.
  • अपना (apnā) is a declinable reflexive pronoun.
Case Masculine Feminine
Singular Plural Singular Plural
Declinable Nominative अपना

Шаблон:Tooltip

अपने

Шаблон:Tooltip

अपनी

Шаблон:Tooltip

Oblique with noun अपने

Шаблон:Tooltip

sans noun अपने

Шаблон:Tooltip

अपनों

Шаблон:Tooltip

अपनी

Шаблон:Tooltip

अप्नियों

Шаблон:Tooltip

Undeclinable Nominative ख़ुद

Шаблон:Tooltip

Oblique
Nominative स्वयं

Шаблон:Tooltip

Oblique

Indefinite pronouns

There are two indefinite pronouns in Hindi: कोई Шаблон:Tooltip (someone, somebody) and कुछ Шаблон:Tooltip (something). कुछ Шаблон:Tooltip is also used as an adjective (numeral and quantitative) and as an adverb meaning ‘some, a few, a little, partly.’ Similarly, कोई Шаблон:Tooltip can be used as an adverb in the sense of ‘some, about.’ When it is used with the semblative postposition सा Шаблон:Tooltip the pronoun कोई सा Шаблон:Tooltip (of some kind, some, something) is formed. The indefinite pronouns of Hindi are mentioned in the table below:[7]

Case Animate Inanimate Animate Inanimate Animate Inanimate
Singular Plural (some) Plural (several)
Nominative कोई

Шаблон:Tooltip

कुछ

Шаблон:Tooltip

कई

Шаблон:Tooltip

Oblique with noun किसी

Шаблон:Tooltip

कुछ

Шаблон:Tooltip

sans noun किन्हीं

Шаблон:Tooltip

कुछों

Шаблон:Tooltip

कइयों

Шаблон:Tooltip

Note: The animate plural forms are also used as formal animate singular forms.

Adverbial pronouns

Adverbial pronouns of Hindi and the declension pattern of the declinable pronouns are mentioned in the table below:[7]

Interrogative Relative Demonstrative
Proximal Non-proximal
Undeclinable Time कब

Шаблон:Tooltip

जब

Шаблон:Tooltip

अब

Шаблон:Tooltip

तब

Шаблон:Tooltip

Direction किधर

Шаблон:Tooltip

जिधर

Шаблон:Tooltip

इधर

Шаблон:Tooltip

उधर

Шаблон:Tooltip

Place कहाँ

Шаблон:Tooltip

जहाँ

Шаблон:Tooltip

यहाँ

Шаблон:Tooltip

वहाँ

Шаблон:Tooltip

Manner कैसे

Шаблон:Tooltip

जैसे

Шаблон:Tooltip

ऐसे

Шаблон:Tooltip

वैसे

Шаблон:Tooltip

Declinable Quantity कितना

Шаблон:Tooltip

जितना

Шаблон:Tooltip

इतना

Шаблон:Tooltip

उतना

Шаблон:Tooltip

Quality कैसा

Шаблон:Tooltip

जैसा

Шаблон:Tooltip

ऐसा

Шаблон:Tooltip

वैसा

Шаблон:Tooltip

Declension Pattern
Case Masculine Feminine
Singular Plural Singular Plural
Nominative

Шаблон:Tooltip

Шаблон:Tooltip

Шаблон:Tooltip

Oblique with noun

Шаблон:Tooltip

sans noun

Шаблон:Tooltip

ों

Шаблон:Tooltip

Шаблон:Tooltip

ियों

Шаблон:Tooltip

Declension for कितना (kitnā) [how much?]
Case Masculine Feminine
Singular Plural Singular Plural
Nominative कितना

Шаблон:Tooltip

कितने

Шаблон:Tooltip

कितनी

Шаблон:Tooltip

Oblique with noun कितने

Шаблон:Tooltip

sans noun कितने

Шаблон:Tooltip

कितनों

Шаблон:Tooltip

कितनी

Шаблон:Tooltip

कितनियों

Шаблон:Tooltip

References

Шаблон:Reflist

Bibliography