Русская Википедия:Гимн Монголии
Госуда́рственный гимн Монго́лии (Шаблон:Lang-mn) является одним из главных официальных государственных символов Монголии, наряду с флагом и гербом.
История
Первым гимном независимой Монголии в XX веке стала народная протяжная песня Зуун лангийн жороо луус, приобретшая этот статус после того, как премьер-министр Намнансурэн вернулся из дипломатической поездки в Санкт-Петербург, где впервые услышал европейскую церемониальную музыку во время одного из официальных приёмов. Вернувшись в Монголию, он привёз с собой некоторые музыкальные инструменты, а также обученных игре на музыкальных инструментах солдат, которые показали своё умение Богдо-гэгэну. Он изъявил желание, чтобы в Монголии тоже был государственный гимн, и сообщил об этом в Россию. Музыку для текста гимна сочинил дирижёр Мариинского театра А. В. Кадлец, использовав для её написания этнографический музыкальный материал, предоставленный российским Восточным институтом.[1]
Первый гимн Монголии использовался в 1924—1950 годах, второй — в 1950—1962 годах, третий — в 1962—1991 годах. Со времени демократической революции 1991 года в употребление вновь введён гимн 1950 года, из которого исключён второй куплет, прославлявший Ленина, Сталина, Сухэ-Батора и Чойбалсана. 11 июня 2006 года Великим государственным хуралом было принято решение в связи с празднованием 800-летия основания Монгольской империи включить в текст упоминания о Чингисхане.
Современный вариант гимна
Оригинал
<poem>Дархан манай тусгаар Улс Даяар Монголын ариун голомт Далай их дээдсийн гэгээн үйлс Дандаа энхжин, үүрд мөнхжинө
Хамаг дэлхийн шударга улстай Хамтран нэгдсэн эвээ бэхжүүлж Хатан зориг бүхий л чадлаараа Хайртай Монгол орноо мандуулъя
Өндөр төрийн минь сүлд ивээж Өргөн түмний минь заяа түшиж Үндэс язгуур, хэл, соёлоо Үрийн үрдээ өвлөн бадраая
Эрэлхэг Монголын золтой ардууд Эрх чөлөө жаргалыг эдлэв Жаргалын түлхүүр, хөгжлийн тулгуур Жавхлант манай орон мандтугай</poem> Шаблон:Столбец
Перевод
<poem>Наша нерушимая независимая страна — Святой очаг всех монголов, Океан священных деяний предков Да будет длиться вечно.
С праведными странами всего мира Совместно да будем крепить наше достояние. С крепостью и отвагой, всеми силами Да будем развивать любимую Монголию.
Наш высокий государственный стяг храня, Многочисленного народа нашего судьбу смиряя, Наши корни, язык и культуру Наследуя, да возвеличим.
Славные народы отважной Монголии Наделены счастьем свободы. Ключ к счастью, столп развития, — Наша величественная страна да процветает.</poem> Шаблон:Столбцы/конец
Традиционное письмо
<poem>Шаблон:MongolUnicode </poem>
1991—2006
- Дархан манай хувьсгалт улс
- Даяар монголын ариун голомт
- Дайсны хөлд хэзээ ч орохгүй
- Дандаа энхжин үүрд мөнxжинө
- Хамаг дэлхийн шударга улстай
- Хамтран нэгдсэн эгнээг бэхжүүлж
- Хатан зориг, бүхий л чадлаараа
- Хайртай Монгол орноо мандуулъя
- Зоригт Монголын золтой ардууд
- Зовлонг тонилгож, жаргалыг эдлэв
- Жаргалын түлхүүр, хөгжлийн тулгуур
- Жавхлант манай орон мандтугай
- Хамаг дэлхийн шударга улстай
- Хамтран нэгдсэн эгнээг бэхжүүлж
- Хатан зориг, бүхий л чадлаараа
- Хайртай Монгол орноо мандуулъя
1961—1992
| оригинал | перевод |
|---|---|
|
|
1950—1961
- Дархан манай хувьсгалт улс
- Даяар Монголын ариун голомт
- Дайсны хөлд хэзээ ч орохгүй
- Дандаа энхжиж үүрд мөнхжинө.
- припев
- Хамаг дэлхийн шударга улстай
- Хамтран нэгдсэн эгнээг бэхжүүлж
- Хатан зориг, бүхий чадлаар
- Хайрт Монгол орноо мандуулья.
- Алдарт Ленин, Сталины заасан
- Ардын чөлөө, жаргалын замаар
- Агуу Монгол орноо удирдсан
- Алдарт Сүхбаатар, Чойбалсан.
- припев
- Зоригт Монголын золтой ардууд
- Зовлонг тонилгож, жаргалыг эдлэв.
- Жаргалын түлхүүр, хөгжлийн тулгуур
- Жавхлант манай орон мандтугай.
- припев
1924—1950
- Бүх дэлхийн ард түмэнд
- Бүрэн эрхийг олгогч интернационал
- Бүдүүлэг ядуу ард түмнийг
- Гэгээнээр удирдагч интернационал
- Хамаг дэлхийн ядуу ардыг
- Харанхуйгаар мөлжигч харгисуудыг
- Хашин арилгахаар эсэргүүцсэн
- Хасын замтай интернационал
- Гэмгүй суусан орчлонг
- Гэмтүүлэн дарлагч капиталтанг
- Хийсгэн арилгахаар эсэргүүцсэн
- Гэгээн мөртэй интернационал
- Гайхамшигт жавхлант улаан тугаар
- Газрын бөмбөрцгийг бүрхээд
- Гал усны гашуун зовлонгоос гэтэлгэгч
- Гайхамшигт гуравдугаар интернационал
- Дорно өрнийн олон тив дэх
- Доромжлогдсон дарлагдсан ард түмэн
- Даруйхан бүгдээрээ босоцгоож
- Догшин харгисуудыг дарцгаагтун
- Баялаг ноёдуудын эрх мэдэлд
- Балбагдан дарлагдсан ард түмэн
- Багын хайран наснаасаа
- Үйлдвэрт зүтгэсэн ард түмэн
- Эдгээр олон зовлонтон нар
- Эв хамтын интернационалд нэгдэж
- Эрчимтэй ангийн чанарыг баримтлан
- Эзэрхэг баячуудыг эсэргүүцье
- Жаргалант байдлыг зохион чадагч
- Жавхлант туг юугаа байгуулсан
- Журамт эв хамт намуудын
- Журам холбоот интернационал
- Гэгээн тунгалаг эрдэм соёлоор
- Дөрвөн зүгтээ цэцэг дэлгэж
- Гэрэлт нарны эрдэнийн туяагаар
- Ертөнц дахиныг гийгүүлэх болтугай
- Энэхүү дэлхийн ард түмнийг
- Эрхбиш нэгтгэх зорилготой
- Эв хамтын гуравдугаар интернационал
- Үүрд наран мэт мандах болтугай
Гимн Богд-ханской Монголии (1911—1924)
Зуун лангийн жороо луус[2]
- Зуун лангийн жороо луусыг
- Жуузан дундаа хөлөглөв өө хө
- Зуугаас залсан Богд ламыгаа
- Зонховын ширээнд залав аа хө
- Мөнгөн амтай бүрээ бишгүүрийг
- Мөрөн дундаа хангинуулав аа хө
- Мөнх настай Богд ламыгаа
- Мөргөлийнхөө ширээнд залав аа хө
- Алтан амтай бүрээ бишгүүрээ
- Ар мөрөндөө хангинуулав аа хө
- Ачлал болсон Богд ламыгаа
- Авралын ширээнд залав аа хө
- Традиционное письмо
<poem>Шаблон:MongolUnicode </poem>
Гимн Чингисханской государственности (XIII—XX века)
Эртний сайхан ерөөл[3] <poem>Эртний сайхан ерөөлөөр Энэ сайхан оронд нь Эзэн Богд Чингис хааныхаа Язгууран ээц бүрдвээ хөө
Тэнгэр мэт заяатай Тэгш таван оюунтай Тэнүүн уужим зарлигтай Тэнгэрийн минь үр сад билээ
Олон одны дундаас Сарны гэрэл тодорхой Олон хүмүүний дундаас Яндар мэт чимэгтэй
Сүмбэр уулын оройгоос Сүндэрлэж цацраад Сүр жавхлан дэлгэрээд Сүлд нь бат болтугай
Хамаг номын рашааныг Ханахын чинээгээр хүртээд Хаан эзэн Чингисийн өмнө Хамт бүгдээрээ жаргая</poem>
- Традиционное письмо
<poem>Шаблон:MongolUnicode</poem>
Примечания
Ссылки
Шаблон:Монголия в темах Шаблон:Азия по темам
